Rondom het gebruik van een grondbox hangen heel wat vooroordelen, zo hoor ik regelmatig:
- Dat is net een gevangenis voor de baby’s
- We werken verticaal een grondbox past daar niet bij
- Een grondbox belemmert de interactie tussen de kinderen
- Baby’s zijn niet graag in een grondbox
- We vinden vrij bewegen voor de kinderen belangrijk een grondbox belemmert dit
Stel je voor jij bent die ouder die haar baby van drie maanden voor de eerste keer naar de kinderopvang brengt. Tot nu toe was je thuis bij je baby en is je baby de rust van jullie woonkamer gewend. Op het kinderdagverblijf sta je met je baby in je armen, de peuters rennen actief in het rond, je ziet kinderen rondkruipen en actief spelen. Waar kun jij je baby neerleggen, waar voelt het veilig? Als je dan gezegd wordt; leg hem maar op het kleed op de grond, hoe voelt dit dan? Je kleintje op een kleed leggen te midden van de peuters, de kruipers…
Een grondbox heeft vele voornamelijk positieve mogelijkheden, natuurlijk valt of staat alles met hoe je ermee omgaat en de keuze voor welke grondbox je gebruikt.
De grondbox als allerfijnste plekje voor de baby
Wanneer jij de grondbox zo inricht dat dit het allerfijnste plekje in de groep is voor de baby, voorzien van zorgvuldig geselecteerd materiaal. Hoe kun je het dan een gevangenis noemen? Overigens is de interpretatie van een gevangenis iets wat volwassenen eraan geven, niet wat de baby eraan geeft. Voor de baby is het de fijnste plek om te zijn, daar liggen ten slotte zijn fijnste speeltjes.
Wanneer je de baby een met zorg ingerichte grondbox aanbiedt, op een passende plek in je ruimte is de grondbox juist de fijnste plek om te zijn. Een plek waar de baby zich emotioneel en fysiek veilig voelt door de grenzen die de grondbox hem geeft.
De grondbox als de plek om te kunnen bewegen
Vaak hebben we de overtuiging dat de grondbox belemmerend is ten aanzien van de bewegingsontwikkeling. Echter niets is minder waar, een jonge baby beweegt in een grondbox juist meer, vrijer en gevarieerder dan op het moment dat je de baby op een kleed in je ruimte neerlegt. Beeld je maar eens in, als ik je vraag op een overvol plein te gaan liggen en daar je Yogaoefeningen te doen, hoe zou dat voelen? Voel je, je veilig? Kom je tot beweging, of verstijf je? Als ik je daarentegen een plek aanbied die begrensd is, waar je niet zomaar omver gelopen kunt worden, waar er een veilige sfeer is om je vrij uit te kunnen bewegen liggend op de grond, hoe zou dat voor je zijn? Kom je nu wel in beweging?
Een grondbox biedt de baby een fysiek en mentaal veilige plek, juist dat is nodig om in beweging te kunnen komen. De baby hoeft niet constant alert te zijn voor mogelijk ‘gevaar’.
Doordat de baby in de grondbox een fysiek en mentaal veilige plek aangeboden krijgt, niet zomaar onder de voet gelopen kan worden niet alert hoeft te zijn voor de spelende peuter. Zal de baby juist meer tot beweging komen.
Daarnaast hebben baby’s veel meer vloertijd en dus tijd om te bewegen wanneer we werken met een grondbox. Stel je voor jij werkt op een groep met 18 kinderen, jij bent een peuter aan het helpen op het toilet, je collega is even in de keuken om het fruit te halen. Wat doen we dan al snel met de baby? Vanuit veiligheidsoverwegingen zetten we de baby in een ‘veilige’ wipstoel, zodat er niets kan gebeuren als je er niet bij kunt zitten op het kleed.
Ook voor begeleiders geeft de grondbox heel veel rust, je weet dat als de baby in de grondbox ligt de baby daar veilig is. Dat je even op kunt staan om een ander te helpen zonder dat je eerst de baby in veiligheid moet brengen.
De grondbox en contact
De overtuiging dat een grondbox niet past in een verticale werking durf ik ook in vraag te stellen. Een baby is geen peuter en een peuter geen baby, beiden hebben andere behoeften en zijn nog egocentrisch gericht.
Om tot betrokken spel te kunnen komen heeft een kind een veilige plek nodig, een yes-place en een plek die aangepast is aan zijn noden ten aanzien van het materiaal. Door een baby op de grond te leggen te midden van de peuters, kiezen we er vanuit veiligheidsoverwegingen voor bepaald materiaal niet aan de peuter te geven daar het niet veilig is voor de baby. Ook vragen we van de peuter rekening te houden met de baby ook al kan hij dat eigenlijk nog niet. De speelplek wordt daardoor steeds minder een yes-place.
Het betrokken spel van de baby wordt ook beperkt doordat de baby geen eigen veilige plek heeft en daardoor veel alerter gericht is op de buitenwereld, in plaats van op kunnen gaan in zijn eigen spel.
Maar er ontbreekt toch wel contact tussen de baby en peuter als we een grondbox gebruiken en ze leren zoveel van elkaar? Ook bij deze stelling durf ik je te vragen, is dat zo?
Wanneer een baby zich fysiek, mentaal en emotioneel veilig voelt, staat de baby open voor contact. Als de peuter ervaart dat hij een eigen plek heeft om betrokken te kunnen spelen zonder steeds te horen; Nee, pas op, kijk uit want daar ligt de baby… Is het contact misschien wel positiever.
De spijltjes zijn een belemmering voor ons als volwassenen, wij zien een gevangenis. Voor kinderen onderling is dat geen belemmering, zij zien elkaar, raken elkaar aan en komen tot een positieve interactie.
Een grondbox, tja het woord zegt het al, is op de grond. Dat maakt ook dat baby’s juist gemakkelijk interactie kunnen hebben met de andere kinderen, dat maakt dat de baby vanaf zijn eigen hoogte op de grond de groep kan overzien. Een box op hoogte, die we regelmatig gebruiken creëert daarentegen juist letterlijk afstand tussen de kinderen.
De grondbox en een grotere spelbetrokkenheid
Kortom ik ben een absolute voorstander van het gebruik van een grondbox in de kinderopvang, mits we deze op de juiste manier gebruiken en het een grondbox met spijltjes is.
Het fijne is, laatst werd mijn visie op de grondbox door een oud-collega bevestigd. Zij doet momenteel een 0-meting bij een grote kinderopvangorganisatie. Vanuit haar onderzoek, evenals vanuit het onderzoek van haar collega, bleek dat op de groepen waar er gebruik gemaakt wordt van een grondbox de baby’s een hoger welbevinden hebben en een grotere spelbetrokkenheid. Geen gevangenis dus, maar de allerleukste speelplek voor de baby!
Gebruik jij een grondbox?
Liefs Moniek Neumann
Foto van Helen Armstrong
