Verzorgen met aandacht en respect

Aandachtige, respectvolle verzorging dat klinkt super simpel niet waar? Zijn we niet allemaal van mening dat we op die manier met jonge kinderen om dienen te gaan? En wellicht denken we dit ook allemaal te doen…

Maar, hoe vaak til jij je baby uit zijn stoeltje zonder iets te zeggen? Hoe vaak overkomt het je dat je, je peuter een schone luier geeft en met je gedachte geheel ergens anders bent? Met hoeveel aandacht veeg je de snottebellen van het gezicht van je kind? Kortom welke mogelijkheden geef jij je kind mee te werken aan zijn eigen verzorgingsmomenten.

Dr. Emmi Pikler wilde het kind zien, niet als een pop, maar een kind dat competent is, dat de verantwoordelijkheid draagt voor zijn bewegingen en actief deel neemt aan zijn eigen verzorgingsmomenten.  Een kind dat nieuwsgierig en vol belangstelling is, een samenwerkingspartner van zijn ouders en verzorgers.

Samenwerken met je kind tijdens een verzorgingsmoment wat betekent dit precies en op welke wijze kan een baby meewerken aan zijn eigen verzorging. Samenwerken betekent dat een kind met zijn eigen bewegingen op de handelingen van de volwassene antwoord geeft. Daarvoor heeft de baby voldoende tijd en ruimte nodig en die geven wij hem helaas niet altijd.

Snottebellen schoonvegen, het toedienen van medicatie, het verschonen van een vuile luier, nagels knippen, haren kammen, tempratuur opmeten, aan- en uitkleden… zijn vaak activiteiten waartegen kinderen zich verzetten. Doordat kinderen zich verzetten hebben volwassenen de neiging tegen deze handelingen op te zien en de klus dan juist maar snel te klaren. Ik hoor het zelfs dagelijks om mij heen, volwassenen die tegen kinderen zeggen; “Even snel een schone luier, dan kun je weer spelen”, “Even snel je neus afvegen, het is zo klaar”… Afleiden is een andere veelgebruikte tactiek om de verzorgingsmomenten ‘makkelijker’ te maken. Tijdens het aankleden je baby een speelgoedje in de handen geven, een spiegel naast hem hangen of een filmpje op je telefoon aanzetten tijdens het geven van medicatie, of misschien zelfs de nagels van je baby knippen als het ligt te slapen, omdat het anders echt niet lukt.

Helaas zorgt deze manier van handelen er juist voor dat kinderen een nog grotere weerstand opbouwen tegenover deze verzorgingsmomenten. Als jij als ouder al aangeeft dat het snel zal gaan zodat je als kind snel weer kunt gaan spelen, welke boodschap geef je dan? Als jij als ouder een filmpje aan zet om je kind af te leiden van datgene wat er echt gaat gebeuren, welke betekenis geef je de verzorgingsmomenten dan?

Door op deze manier om te gaan met de verzorgingsmomenten van jonge kinderen, behandelen wij kinderen als een popje die het moet ondergaan zonder echte aandacht en respect. Door snelle bewegingen van de volwassene of afleiding door speelmateriaal wordt het meedoen van het kind overbodig. Uiteindelijk zal je kind niet meer mee willen werken, maar  wegrennen zodra jij aankondigt dat het tijd is voor een schone luier. Ook zie ik dat kinderen er zo gewend aanraken dat ze deze momenten ondergaan, dat ze gaan liggen en zich laten behandelen als een popje, geen poging meer ondernemen mee te werken.

Baby´s, peuters, kleuters – mensen van alle leeftijden – willen graag meewerken, iedereen wil worden betrokken bij zijn verzorging. Jij wilt toch ook liever iets zelf doen in plaats van dat een ander het doet of dat jij het enkel moet ondergaan zonder enige betrokkenheid. Zo geldt dat ook voor jonge kinderen, ieder kind wil van nature actief meewerken.

‘Als kinderen niet meer willen meewerken, komt dat doordat ze te veel of te lang hebben meegewerkt of omdat hun integriteit is beschadigd. Het komt nooit omdat ze van nature niet willen.’ -Jesper Juul-

Hoe je verzorgingsmomenten om kunt buigen naar aandachtige, respectvolle momenten van samen zijn en samenwerking met je kind, start bij rekening houden met het ritme van je kind. Een baby, een peuter heeft tijd nodig om waar te kunnen nemen wat er gebeurt en wat er gaat gebeuren, als hij die tijd krijgt kan hij reageren en meedoen.  Door je handelingen te vertragen en te wachten op de reactie van je kind kan je kind steeds beter meewerken in de verzorging. Hoe jonger het kind hoe meer tijd het nodig heeft om te verwerken en te kunnen reageren.

‘Wanneer er werkelijk sprake is van samenspel bij de verzorging helpt dat niet alleen alle behoeften van het kind te vervullen maar is het tevens voor het kind een belangrijke sociale ervaring. Een baby die in de loop van der verzorging steeds meer kan bijdragen aan de gezamenlijke handelingen, merkt dat zijn signalen echt worden gezien en begrepen.’ -Anna Tardos-

Verzorgingsmomenten nemen een grootdeel van het leven van jonge kinderen in beslag zeker bij baby´s geldt dat hun dag bestaat uit een aaneenschakeling van verzorgingsmomenten. Wanneer dat moment een moment is van echt samen zijn, een aandachtig en respectvolmoment, dan zijn de verzorgingsmomenten de momenten waarop je baby emotioneel gevoed wordt wat de basis is om zelfstandig op ontdekking te kunnen gaan. Als jij je kind vanaf de geboorte de kans geeft mee te werken aan zijn verzorgingsmomenten krijgt je kind het gevoel dat hij invloed kan uitoefenen op de situaties waar hij deel van uit maakt, dit vertrouwen vormt de basis voor zijn eerste sociale contacten.

Door op deze manier naar de verzorgingsmomenten te kijken en op deze manier te handelen worden de verzorgingsmomenten, momenten om naar uit te kijken in plaats van momenten om snel af te handelen.  

Benieuwd hoe je dat precies aan kunt pakken, waar je op kunt letten en welke taal je handen spreken tijdens verzorgingsmomenten? Dat is een van de onderwerpen tijdens de opleiding tot Babyspecialist, ook is het mogelijk een studiedag of vorming rondom respectvolle verzorging aan te vragen bij EigenWijs, die dag word je volledig ondergedompeld in de visie op echte respectvolle en aandachtige verzorging en krijg je ook praktische tips en handvatten mee.

Hierbij alvast een aantal tips om mee aan de slag te kunnen;

  1. Maak van de activiteit een vertrouwde routine  

Het leven kan overweldigend lijken voor jonge kinderen. Hoe meer ze weten, hoe groter de kans dat ze een activiteit positief zullen ervaren en in staat zullen zijn mee te werken.  Wees daarom voorspelbaar in je dagelijkse routines, zodat je kind weet wat er verwacht wordt. Praat met je kind, wees eerlijk zeg bij alles wat er gaat gebeuren ook als het iets vervelends zou kunnen zijn.

 “Voorspelbaarheid is gewoontevorming. Het ontwikkelen van gewoonten maakt het veel gemakkelijker om met regels te leven. Omdat zeer jonge kinderen de redenen achter de regels die ze geacht worden te volgen niet begrijpen, is het beter als deze regels gewoon een vanzelfsprekendheid worden. Er zijn dingen die we niet elke keer dat we ze doen opnieuw moeten of willen onderzoeken, zoals tandenpoetsen.” – Magda Gerber

2. Onderbreek niet

Respecteer het spel en de andere gekozen activiteiten van je kind. Onderbreek niet tenzij absoluut noodzakelijk, een snottebel of een natte luier kan vaak best eventjes wachten tot je kind klaar is. Bereid je kind voor op wat komen gaat: “Over een paar minuten is het tijd om je pyjama aan te trekken, tanden te poetsen en een boek te kiezen.”

“Als een kind ruimschoots de kans krijgt om zelfstandig te spelen, zonder onderbreking, is hij waarschijnlijk veel meer bereid om mee te werken aan de eisen van zijn ouder. ” – Magda Gerber

3. Communiceer met zelfs de jongste baby’s 

Kinderen zijn vanaf hun geboorte uit op interactie  verzorging verloopt zo veel positiever en geeft mogelijkheden tot samenwerken met je kind als je eerlijk en direct met je kind praat: “Ik ga je billen afvegen met dit doekje. Houd jij je benen alsjeblieft omhoog, dan lukt het beter, dank je wel.”

4. Bied autonomie aan

Laat je kind het doen of probeer het in ieder geval. Je zult misschien versteld staan ​​van de neusveegvaardigheden van je baby. Je kind voelt zich meer autonoom en serieus genomen als je een passende keuze biedt: “Wil je je neusspray nu of na de lunch?” “Welke vingernagel zullen we eerst knippen?” Maar let op voor het voor het bieden van een keuze die eigenlijk geen keuze is. 

 5. Vertraag alles

Vertraag bewegingen, woorden en de tijd daartussen. Hoe jonger je kind, hoe meer tijd het nodig heeft om te verwerken. Op die manier ontstaat er een samenwerkingsrelatie en mogelijkheden voor je kind om echt te kunnen reageren op jou.

6. Niet multitasken

Kinderen hebben onze onverdeelde aandacht nodig tijdens de verzorgingsmomenten, ben er dus echt niet alleen met je lijf maar ook met je hoofd. Verbind en stimuleer je kind om hetzelfde te doen, zo zijn verzorgingsmomenten echt waardevolle momenten van samenzijn.

7. Erken

Als je de situatie respectvol benaderd en je kind verzet zich nog steeds, erken dan zijn gevoelens en standpunt. “Je draait je hoofd weg. Je wilt niet dat ik je neus droog met de tissue. Ik zal een beetje wachten tot je klaar bent.”

Wanneer je kind, ondanks je respectvolle houding, weigert mee te werken en je moet forceren, is het nog belangrijker dat je de boosheid erkent. ‘Dat vond je niet leuk.”

8. Dank je wel

Bedank kinderen voor het helpen in plaats van te prijzen en te belonen, erken prestaties en vooruitgang: “Nu kun je je eigen tanden poetsen!”

Deel deze post

Meer lezen

Spelen

Spelen is van levensbelang

Onze maatschappij staat bomvol van geleide activiteiten, onze agenda staat vol van allemaal moetjes. We moeten van de ene werkafspraak naar de anderen, van het ene feestje naar het anderen. Waar is de tijd voor jezelf? Waar is de tijd van het vrij spel en het betekenis geven?
Vrij kunnen spelen is van levensbelang voor jou en je kind.

Kinderopvang

Volg je hart…

We leven tegenwoordig in een controle maatschappij, allas willen we meten om te kunnen weten…Iets doen op gevoel, iets wat niet vanuit de wetenschap te verklaren is, iets wat niet te controleren is, maakt vaak onzeker. Misschien is dat wel de reden dat iedere mama en iedere papa onzeker is, ten slotte willen we allemaal het beste voor ons kind…